کتاب آزادی انسان

نقطه آغازین هر بحث باید نقطه مشترک و مورد توافق با مخاطب باشد. برای شروع مباحث، نقطه مشترک همه مخاطبین، با هر منش و تفکری، موضوع انسان است. انسان و فطرت ام‏ المسائل معارف انسانی و اسلامی است. وقتی کسی اذعان کرد که انسان است بلافاصله این سوال مطرح می ‏شود که تمایز انسان از سایر موجودات چیست؟ اختلاف اصلی انسان با سایر موجودات، تفکر و عقل است. لذا مباحث محتوایی با کتاب «آزادی انسان» آغاز و در این کتاب ابتدا بحث آزادی تفکر و اندیشه به عنوان شاخصه انسان مطرح می‏ شود. انسانی که آزادی را با رهایی در خود عالی و به استخدام و اسارت کشیدن خود دانی، حیوانیت و طبیعت، تعریف می ‏کند، برای چنین انسانی، جایگاه آزادی اجتماعی بر پایه آزادی معنوی مشخص می‏ شود به گونه ‏ای که بدون آزادی معنوی، آزادی اجتماعی معنی نمی ‏دهد. بعد از آزادی اجتماعی دو رکن جامعه اسلامی مبتنی بر هجرت و جهاد است، و به قول شهید مطهری دين مقدس اسلام از جنبه اجتماعى بر دو پايه هجرت‏ و جهاد استوار است‏. در آزادی به سوی هدف زندگی، چه در آزادی معنوی و چه در آزادی‏ های اجتماعی، انسان مواجه با موانع و دشمن درونی و بیرونی می ‏شود. جهاد، تلاش خستگی‏ ناپذیر برای برداشتن مانع حاکمیت خود دانی است. جهاد در دو حیطه جهاد اکبر و اصغر در مواجهه با موانع  درونی و مبارزه و نابودی دشمن بیرونی است. در صورتی که موانع بیشتر از توان انسان باشد، اسلام تسلیم و ایستایی را جایز نمی ‏شمارد، بلکه دور زدن و دور شدن از موانع درون و بیرون، برای قوی شدن و مانع برداشتن جهادی، دستورالعمل مکتب آزادی‏ بخش است. البته جهاد برای ایجاد صلح و صلح فقط در سایه عدالت ارزشمند است. اگر انسان در صحنه کارزار و جهاد، انسانی را اسیر کرد آیا می ‏تواند او را برده خود کند؟ چرا اسلام اجازه برده ‏داری و سلب آزادی آنسان ‏ها را داده است؟ این مساله، در دنیای امروز شبهه ‏ای قوی است که خصوصاً از جانب غرب و مسیحیت به اسلام وارد شده است که در انتهای کتاب آزادی انسان، پس از بحث جهاد، مساله برده ‏داری به عنوان دالان تربیت، مورد بحث و بررسی قرا گرفته است